Bosna'da Yaşanan İnsanlık Dramlarını Asla Unutmayacağımız
Birleşmiş Milletler Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Divanı, Bosna Savaşı sırasında Srebrenitsa'da soykırım, insanlığa karşı suçlar ve barışa karşı suçların işlendiğine hükmetti
Dün yani 22.11.2017 günü öğle saatlerinde tüm ajanslarda yer adlığı üzere; Birleşmiş Milletler Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Divanı, Bosna Savaşı sırasında Srebrenitsa'da soykırım, insanlığa karşı suçlar ve barışa karşı suçların işlendiğine hükmetti.
Önceki aşamalarda savcılar, ses kayıtları ve görüntülere dayanarak Srebrenitsa'da etnik temizlik emrinin bizzat Mladiç tarafından verildiğini söylemişlerdi. Savcılar, çok sayıda görüntü ve ses kaydını da mahkemeye delil olarak sunmuştu. İddianamede, "ağdaki örümcek" diye tanımlanan Mladiç'in, Srebrenitsa'da etnik temizlik emrini bizzat verdiği vurgulanmıştı.
Lahey'de 12 Mayıs 2012 tarihinde başlayan davada, mahkeme 377 tanığı dinledi. Mahkeme "Radko Mladiç'in savaş suçlarına katkıda bulunduğu" kararına vardı. Hakim, Srebrenitsa'da Karaciç'in verdiği emirleri uygulayan Mladiç'in aralarında 8 bin kadar erkek ve çocuğu katletmek gibi, birçok savaş suçlarında önemli rolü olduğuna hükmetti. Saraybosna'daki savaş suçlarını doğrudan etkileyen bir isim olduğu belirtilen Mladic için "Saraybosna'ya bombardımanı, kendisi doğrudan yönetti. Sırp olmayanları Bosna'dan atmaya çalışan bir suç şebekesinin üyesi" ifadeleri kullanıldı. Sırp Kasabı adıyla anılan Radko Mladiç soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar niteliğinde olan 11 ayrı eylemden dolayı yargılanarak müebbet hapse mahkum edildi.
Mladiç'in cezası Roma statüsüne taraf olan istediği bir ülkedeki hapishanede, ilgili ülkenin de buna rıza göstermesi şartıyla, infaz edilecek.
Bugüne kadar 161 kişiyi yargılayan Mahkeme, üst düzey yetkililerden alt rütbeli askerlere kadar, sivillere karşı işlenen cinayet, köleleştirme, yerinden etme, işkence ve tecavüz gibi geniş çaplı katliamlar hakkında birçok kanıt topladı ve Bosna Savaşı'nda yer alan Balkan uluslarından 83 savaş suçlusunu mahkûm etti. Mahkeme 2006 yılında ölen Miloşeviç'in yanı sıra, bir diğer üst düzey savaş suçlusu Karaciç hakkında da mahkumiyet kararı vermişti.
Bursa Barosu AB ve Dış İlişkiler Komisyonu olarak öncelikle belirtmeliyiz ki; her ne kadar bu yargılamayı yapan Mahkeme Ad-Hoc yani olaya özgü nitelikte bir mahkeme olsa da, bu hususta bir yargılama yapılmasını ve katillerin mahkum edilmesini önemli buluyoruz.
İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da yaşanmış en büyük katliam olan Bosna Savaşı'nda toplam 100 binden fazla kişinin ölümünden sorumlu tutulan Mladiç hakkındaki kararın, o yıllara dair hakikat tespiti konusunda belirleyici bir hüküm olduğu bir gerçektir.
Hukukun en genel ilkelerinden biri "geç gelen adaletin adalet sayılamayacağıdır". Ancak yıllar sonra olsa da bu kararla soykırım suçu, savaş suçları ve insanlığa karşı suçların mağdur yakınları bir nebze olsun manevi anlamda rahatlatmıştır. Bunun yanı sıra, ve hatta bundan da önemlisi, bu ve benzeri kararlar sınıraşan suçlar bakımından, yani; soykırım, barışa karşı suçlar, insalığa karşı suçlar ve saldırı suçları bakımından yargılamanın yerel entrümanlarla sınırlı kalmadığını ve bu anlamda önleyici etkisinin bulunduğu da ortaya koyması açısından önemlidir.
Bursa Barosu AB ve Dış İlişkiler Komisyonu olarak, Birleşmiş Milletler Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Divanının 22.11.2017 tarihli Srebrenitsa kararı son derece önemli bulmakla birlikte, tüm dünya üzerinde işlenen sınıraşan suçlar bakımından yargılamaların 2002 yılında yine Lahey'de kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yapılmasını, suçların kanuniliği ilkesi bakımından önemli buluyoruz. Bununla birlikte, terör suçları gibi yeni nesil sınıraşan suçların da Roma statüsüne dahil edilmesini öneriyoruz.
Aliya İZZETBEGOVİÇ'in, "Zalimleri affedip, affetmemekte serbestsiniz. Ancak ne yaparsanız yapın, soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır." ve "Her şey bittiğinde hatırlayacağımız şey düşmanlarımızın sözleri değil, dostlarımızın sessizliği olacaktır." sözlerini hatırlayarak, yaşanan insanlık dramlarını asla unutmayacağımızı ve bundan önce olduğu gibi bundan sonra da bunlara asla sessiz kalmayacağımızı belirtiriz.
Bursa Barosu AB ve Dış İlişkiler Komisyonu